Censorship - Tinh tế hay lố bịch?
I. Tổng quan về kiểm duyệt trong Anime
Xuân qua, hạ tới, thu qua, đông về, bốn mùa luân chuyển mang theo bao nhiêu hứng khởi cho mọi nhà. Với dân A-M chúng ta thì điều đó lại càng có ý nghĩa vì mỗi một mùa tới là lại có biết bao nhiêu series đặc sắc, những tựa đáng để lưu tâm. Tuy nhiên, kèm theo sự hứng khởi đó, văng vẳng xa xa lại có tiếng kêu ai oán của các con chiên. Lí do thì có nhiều, nội dung dở, vẽ xấu, studio làm lỗi, etc… Tuy nhiên, riêng với dân Ecchi nói riêng và dân anime nhạy cảm nói chung thì có một thứ luôn hiện hữu khiến chúng ta cảm thấy vô cùng khó chịu: Đó chính là che a.k.a kiểm duyệt a.k.a censorship. Vậy thì hôm nay tôi sẽ cung cấp cho các bạn một cái nhìn sơ lược về hệ thống kiểm duyệt trong anime nói chung và trong Ecchi nói riêng.
Về định nghĩa thì chắc là khỏi cần nhắc tới nữa, vì bất cứ ai đã và đang xem A-M đều được ít nhất một lần tận mục sở thị cái gọi là kiểm duyệt của chính quyền. Vậy nên tôi sẽ dành thời gian đi sâu hơn vào mảng lí do. Vì đâu lại sinh ra cái thứ vô khiến người xem vô cùng bất mãn như vậy.
1. Cách biệt văn hóa
Điều này thường xảy ra với những series được xuất sang nước ngoài, khi đó chúng sẽ được chính quyền sở tại “kiểm duyệt” nhằm phù hợp với văn hóa đặc thù – nhất là ở các nước Phương Tây. Đơn cử là “Panda & The Magic Serpent” - series đầu tiên được trình chiếu tại Mĩ năm 1958.
Nổi tiếng nhất trong mảng này có lẽ là nhóm 4kids, thủ phạm đã thay thế rất nhiều các vật dụng, món ăn đặc trưng của Nhật Bản như Onigiri và tiến hành kiểm duyệt khắc nghiệt những yếu tố như bạo lực, nude hay việc dùng từ ngữ thô tục. Mục đích chính của họ là khiến khán giả Mĩ dễ tiếp cận chương trình hơn.
Hình ảnh Onigiri (bên trái) đã được thay thế bằng sandwich (bên phải)
Tuy nhiên Mĩ không phải là quốc gia duy nhất áp dụng phương pháp này cho các series nhập khẩu, có nhiều nước khác thậm chí còn làm rắn hơn (Việt Nam không phải ngoại lệ). Đơn cử tại Pháp, C.S.A (bộ kiểm soát nghe nhìn) rất chú trọng vào việc giảm các yếu tố bạo lực của series nước ngoài. Thậm chí họ còn cắt bớt các cảnh anime để lấy chỗ cho quảng cáo nhằm tăng lợi nhuận cho nhà sản xuất.
Điển hình nhất ở đây phải kể tới Thủy Thủ Mặt Trăng, cụ thể như nào chắc ai xem cũng rõ. Một nạn nhân xấu số khác trong thời điểm đó là Thủ Lĩnh Thẻ Bài cũng bị thay thế rất nhiều. Theo đó giới tính, sở thích, tình yêu thậm chí cả các mối quan hệ đều bị thay đổi theo cách các quốc gia cho là “lí tưởng”.
Tại Thái Lọ, thậm chí tất cả các bộ bikini trên anime đều thành một đám mờ ảo
2. Luật khiêu dâm
Không kể người đã có khải niệm cơ bản về anime, với những người bình thường, chắc hẳn hình ảnh anime sẽ khá mơ hồ, thậm chí là bị méo mó. Ngay cả khi chỉ đề cập tới cụm từ “anime”, nhiều người cũng sẽ gắn liên tưởng ngay tới những con quái vật xúc tu hay những cô gái trẻ “lả lơi”. Định kiến này một phần là do sự thổi phồng, bóp méo của cánh báo lá cải, nhưng vấn đề cũng tới từ sự mơ hồ của pháp luật Nhật Bản về khỏa thân – thứ mà sau này đã được các mangaka tận dụng triệt để, nhất là giới vẽ Doujinshi. Chỉ đến tháng 6 năm ngoái, một dự luật về chống khiêu dâm trẻ em mới được ban hành, tuy nhiên theo cá nhân tôi thấy cũng không có nhiều tác dụng lắm, bằng chứng là việc tối nào tôi cũng phải lên gấu buồn kiếm vài bộ tag loli.
Các bạn có thấy quen?
Một điều đáng chú ý là, ở Nhật luật lệ là thế nhưng không ăn thua, ở các nước khác thì điều luật này lại không hề được áp dụng. Băng chứng là ở Nhật Bản, bộ phận tiểu tiện của cả nam và nữ đều bị làm mờ đi, cho tới giữa năm 1990 mới được miêu tả thêm một ít phần trên (áp dụng với cả Hentai, JAV hay bất cứ một series tag adult nào). Thế nhưng điều đó vẫn chẳng có nghĩa lí gì trước sự sáng tạo và lách luật tinh tế của các mangaka. Minh chứng rõ ràng nhất cho điều đó là việc người đọc đã quá quen thuộc với những tag kiểu tentacle hay monster. Trớ trêu thay, chính điều này cũng phần nào khiến hình ảnh ngành công nghiệp anime của Nhật xấu đi, khiến việc thâm nhập vào thị trường nước ngoài trở nên khó khăn hơn.
Kiểm duyệt khỏa thân mặn là vậy, nhưng với những series được công chiếu rộng rãi, quá trình kiểm duyệt lại càng gắt gao hơn. Tất cả series trước khi lên TV đều phải qua khâu kiểm tra – nơi các nhà chức trách tiến hành thay thế những yếu tố không phù hợp. Khi đó sự khắc nghiệt sẽ phù thuộc vào thời lượng phát sóng và nội dung anime, nhưng thường là bị bóp méo khá nhiều, còn với những tựa Ecchi hay Hentai thì khỏi phải bàn.
Một cảnh trong Sailor Moon bản sau kiểm duyệt
3. Giới hạn độ tuổi.
Đôi khi một series cũng bị tiến hành kiểm duyệt nhằm hạ độ tuổi xuống phù hợp với đối tượng khán giả nhất định. Các series có tag bạo lực thường được nhắm tới trong trường hợp này. Đơn cử là việc máu sẽ bị vẽ lại hoặc loại bỏ, các cảnh chiến đấu bị cắt ngắn, etc… Nhưng cảnh fanservice cũng chịu chung số phận.
Máu đã được xóa bỏ trong OP version 4kids
4. BD
Kể ra thì cũng không thể trách được vì đây là một trong những chiến lược kinh doanh của các hãng làm anime nói riêng và ngành công nghiệp anime nói chung. Tuần tự là một series (thường có yếu tố fanservice hoặc Ecchi) sẽ có một bản kiểm duyệt được công chiếu rộng rãi trên TV. Tuy nhiên chất lượng của bản này thường chỉ ở tầm trung, art không sắc, nhất là che thì vô vàn. Đến ep 10 hoặc gần cuối sẽ có một dòng chữ oan nghiệt “bản BD được bày bán vào ngày a b c” chạy bên lề. với những người xem dễ tính không nói, nhưng fan ruột chắc chắn sẽ không bỏ qua cơ hội này, đó cũng chính là cách mà các nhà sản xuất kiếm lợi nhuận trong nhiều năm. Thú vị ở chỗ đây vừa là phương pháp độc quyền cảu ngành công nghiệp anime, đồng thời cũng là đề tài ca thán của vô vàn fan A-M từ trước tới nay. Rất đáng mừng là dạo gần đây có một vài series đã đi ra khỏi được lối mòn này, đại diện đầu tiên là High School DxD.
So sánh giữa TV series - BD của Nisekoi
II. Kiểm duyệt – Tinh tế hay sự lố bịch?
Có rất nhiều các phương pháp cũng như hình thức che khác nhau, nhưng không phải phương pháp nào cũng được khán giả chấp nhận. Mà thật ra thì ngay bản thân cái việc che đã không được đa phần khán giả chấp nhận rồi, ý tôi ở đây là việc che như thế nào để trong tự nhiên nhất cũng là điều ảnh hưởng trực tiếp tới chất lượng một series. Cụ thể chúng ta có:
Beam
Hơi nước
Redraw
Overlay
“Thiên thời địa lợi”
Tất nhiên việc kiểm duyệt hay che trong 1 series là điều không thể tránh khỏi, nhưng rõ ràng có rất nhiều cách khác nhau để tiến hành kiểm duyệt một phân cảnh, nhưng nhiều nhà sản xuất đã chọn phương pháp không thể nực cười hơn. VD:
Như các bạn thấy, nhân vât Jotaro Kujo trong anime Jojo's Bizarre Adventure đã bị che toàn bộ phần miệng đơn giản vì cậu ta đang hút thuốc. Tuy nhiên, có vẻ việc này chẳng có tác dụng gì khi khán giả vẫn có thể dễ dàng nhận ra thậm chí còn rõ ràng hơn nhờ đám khói thuốc – thứ đáng ra cũng phải được che đi.
Chuyện sẽ chẳng có gì đáng nói nếu như tất cả các phân cảnh hút thuốc khác cũng được che đi. Nhưng không, các nhân vật khác trong cùng anime vẫn được tự do hút thuốc trước mắt khán giả đơn giản vì họ đủ tuổi. Như vậy, có thể thấy việc Kujo hút thuốc bị che không phải do việc hút thuốc là xấu mà mấu chốt ở đây là việc hút thuốc khi chưa đủ tuổi (trong anime Kujo 17 tuổi, độ tuổi hút thuốc hợp pháp ở Nhật là 20). Như vậy vô hình chung chúng ta sẽ có 2 thái cực, một bên hút thuốc thoải mái không bị che và một bên cố tình bị che mặc dù nhìn qua ai cũng biết là đang hút thuốc. Vậy mục đích của việc che là gì?
Lố bịch hơn, trong khi việc hút thuốc bị che thì một cảnh đánh bạc trong cùng anime lại được thả rông, trong khi việc đánh bạc tại Nhật là bất hợp pháp bất kể độ tuổi.
Một đại diện khác cho việc kiểm duyệt vô tổ chức đó là anime “Terra Formars” . Trong đó, tất cả các cảnh có bạo lực hay gore đã bị che lại một cách vụng về, khiến cho chất lượng cả series đi xuống.
Một vài cảnh trong anime Terra Formars:
Thật may mắn vì lần này cộng đồng mạng đã có cách khiến cho mọi thứ trở nên hài hước một chút
Tuy nhiên cũng có nhiều series được kiểm duyệt rất khéo léo, ở đây tôi muốn chính là yếu tố lợi dụng tốt thiên thời địa lợi, vừa đảm bảo mục đích của nhà sản xuất nhưng cũng không làm mất đi tính tự nhiên của phân cảnh. Chả nói đâu xa, ngay cái ảnh mồi đầu tiên cũng đủ làm dẫn chứng. Tuy nhiên, những trường hợp này dường như không nhiều
Ý kiến của tôi là vậy. Còn bạn? Bạn nghĩ thế nào về kiểm duyệt? Bạn cho rằng điều đó là sự tinh tế trong ngành công nghiệp anime hay chỉ đơn thuần là trò lố bịch của nhà sản xuất?
Nguồn tham khảo
Gửi bởi Luna Neko
Đánh dấu