Tranh khắc đương đại về Marseille khi cơn đại dịch diễn ra.
Đại dịch hạch Marseille là cơn bùng phát lớn cuối cùng của bệnh dịch hạch ở châu Âu. Khi lây lan đến Marseille, Pháp vào năm 1720, căn bệnh đã giết chết 100,000 người trong thành phố và các tỉnh lân cận. Tuy nhiên, Marseille đã nhanh chóng phục hồi sau trận đại dịch. Hoạt động kinh tế chỉ mất vài năm để khôi phục nhờ mở rộng thương mại đến Tây Ấn và Mỹ Latin. Năm 1765, dân số của thành phố đã đạt mức trước những năm 1720.
T
RƯỚC TRẬN DỊCH HẠCH
Ủy ban Vệ sinh Dịch tễ
Một thông báo công hướng dẫn cách xử lí xác chết khi trận đại dịch xảy ra.
Cuối trận dịch năm 1580, người dân ở Marseille đã áp dụng các biện pháp mạnh mẽ để kiểm soát sự lây lan của bệnh dịch trong tương lai. Hội đồng thành phố Marseilles đã thành lập Ủy ban Vệ sinh Dịch tễ, các thành viên của ủy ban này được chỉ định bởi hội đồng thành phố và các bác sĩ của thành phố. Ngày thành lập chính xác của ủy ban vẫn chưa được xác định, nhưng sự tồn tại của nó đã được đề cập trong một văn bản của Pháp viện tối cao Pháp năm 1622. Ủy ban vừa được thành lập đã thực hiện hàng loạt các hành động cần thiết để duy trì sức khỏe cho thành phố.
Cấu thành quan trọng nhất của ủy ban này là một hệ thống quan liêu để duy trì sức khỏe cho thành phố. Ngoài việc bảo vệ thành phố khỏi các mối đe dọa từ bên ngoài, Ủy ban Vệ sinh Dịch tễ còn xây dựng các công trình công cộng. Bệnh viện công đầu tiên được xây dựng vào thời gian này, với đội ngũ y bác sĩ hoàn chỉnh. Ngoài ra, ủy ban còn có trách nhiệm công nhận năng lực hành nghề cho các bác sĩ địa phương. Khi có nhiều thông tin sai lệch được lan truyền trong lúc dịch hạch bùng phát, ủy ban đã cố gắng cung cấp cho người dân danh sách các bác sĩ mà theo họ là đáng tin cậy.
Ủy ban Vệ sinh Dịch tễ là cơ quan điều hành đầu tiên được hình thành ở thành phố Marseilles, với các nhân viên toàn thời gian để giải quyết đầy đủ các nhu cầu ngày càng tăng thuộc thẩm quyền của ủy ban.
Hệ thống kiểm dịch
Bộ phận lớn nhất của hệ thống y tế Marseilles là hệ thống kiểm dịch ba cấp. Ủy ban Vệ sinh Dịch tễ kiểm tra tất cả các con tàu nhập cảng và đưa cho thủy thủ đoàn một trong ba phiếu kiểm dịch. “Phiếu kiểm dịch” này sẽ định danh con tàu và hàng hóa mà nó chở vào thành phố.
Một phái đoàn của Ủy ban Vệ sinh Dịch tễ sẽ tiếp đoán mọi con tàu mới đến. Sau đó họ yêu cầu được xem nhật ký hàng hải của thuyền trưởng, trong đó ghi lại tất cả các thành phố mà tàu đã cập bến, để so sánh với danh sách các thành phố trên khắp Địa Trung Hải có tin đồn đang bị bệnh dịch. Phái đoàn còn kiểm tra tất cả hàng hóa, hành khách và thủy thủ đoàn để tìm ra bất cứ dấu hiệu nào của bệnh dịch. Nếu có, con tàu buộc phải rời khỏi cảng Marseilles. Còn nếu không có bất dấu hiệu nào của bệnh dịch, nhưng trong chuyến hành trình của con tàu có đi qua một thành phố có sự lưu hành của bệnh dịch hạch; con tàu sẽ được đưa đến cấp kiểm dịch thứ hai, trên một hòn đảo bên ngoài bến cảng Marseilles. Một trại cách li tiêu chuẩn phải thoáng gió (để đuổi hơi độc của bệnh dịch), phải gần biển để thuận tiện cho việc liên lạc và bơm nước làm sạch, và đặc biệt phải biệt lập nhưng cũng phải tiếp cận được dễ dàng.
Ngay cả khi được cấp phiếu kiểm dịch “sạch”, các thủy thủ vẫn còn bị nghi ngờ và phải cách li thêm 18 ngày nữa. Trong khoảng thời gian này, thủy thủ đoàn sẽ được giữ trong các trại cách li được xây xung quanh thành phố. Bạn sẽ được ở trong trại cách li nào là tùy thuộc vào phiếu kiểm dịch của bạn. Đối với phiếu kiểm dịch “sạch”, bạn sẽ được đưa đến trại kiểm dịch lớn nhất, được trang bị các cửa hiệu và đủ lớn để chứa nhiều tàu và thủy thủ một lúc. Nếu họ tin bạn có khả năng mắc dịch hạch, bạn sẽ được gửi đến những trại kiểm dịch cô lập hơn, được xây dựng trên một hòn đảo ngoài khơi cảng Marseille. Các thủy thủ và hành khách đã đợi ở đó trong 50-60 ngày để xem họ phát triển bất kỳ dấu hiệu nào của bệnh dịch hạch không.
Sau khi thủy thủ đoàn đã trải qua hết thời gian cách li, họ được phép vào thành phố để bán hàng hoá và vui chơi trước khi khởi hành.
B
ÙNG PHÁT DỊCH VÀ THẢM HỌA
Đây là đợt bùng phát lớn cuối cùng bệnh dịch hạch, sau đợt hoành hành khủng khiếp của Cái Chết Đen ở châu Âu giữa thế kỉ 14. Năm 1740, trực khuẩn dịch hạch Yersinia pestis xâm nhập cảng Marseille từ Levant. Tàu buôn Grand-Saint-Antoine, khởi hành từ Sidon, Lebanon, trước đó đã ghé qua Smyrna, Tripoli, và Cyprus - vùng đang có dịch hạch. Sau cái chết của một hành khách Thổ Nhĩ Kỳ, một số thủy thủ đoàn cũng trở thành nạn nhân của căn bệnh, kể cả bác sĩ phẫu thuật của tàu. Con tàu bị từ chối nhập cảnh vào cảng Livorno, và khi đến Marseille, nó nhanh chóng được cách li trong các trại cách li của chính quyền cảng. Nhưng đây là bến cảng duy nhất ở Pháp thông thương với Levant, giữ vai trò cực kỳ quan trọng trong việc cung cấp hàng hóa nhập khẩu cho các cửa hàng, mở rộng thương mại ở khu vực Trung Đông và các thị trường mới nổi ở Tân Thế Giới. Các thương gia có thế lực cần lụa và vải của con tàu cho hội chợ trung cổ lớn ở Beaucaire nên gây áp lực lên chính quyền, buộc họ phải tháo dỡ lệnh cách li.
Bức tường dịch hạch, "mur de la peste".
Vài ngày sau đó, căn bệnh lây lan khắp thành phố. Các bệnh viện nhanh chóng bị quá tải, người dân trở nên hoảng loạn, đuổi những người bệnh ra khỏi nhà và thành phố. Các ngôi mộ tập thể được đào nhưng nhanh chóng bị lấp đầy. Cuối cùng số người chết vượt quá năng lực của nghành y tế, có tới hàng ngàn xác chết nằm rải rác và chất đống khắp thành phố.
Nhiều biện pháp đã được đưa ra để ngăn chặn sự lây lan của bệnh dịch hạch, bao gồm một đạo luật của Pháp viện tối cao Pháp, tử hình bất cứ ai qua lại giữa Marseille và phần còn lại của xứ Provence. Để thực hiện việc cách li này, một bức tường dịch hạch, Mur de la Peste, được dựng lên khắp các vùng thôn quê. Bức tường này được xây bằng đá xếp, cao 2m dày 70 cm và có lính canh. Di tích của bức tường có thể được nhìn thấy tại nhiều vùng ở Plateau de Vaucluse.
Hai năm sau, 50.000 trong tổng số 90.000 dân của Marseille đã chết, và thêm 50.000 người chết khi bệnh dịch lan đến phía Bắc, đến tận Aix-en-Provence, Arles, Apt và Toulon. Tỉ lệ tử vong trên toàn thể dân số ước tính là từ 25%-50% ở các khu vực đông dân, trong đó thành phố Marseille là 40%, khu vực Toulon là trên 50%, và khu vực Aix và Arles là 25%.
Sau khi dịch bệnh lắng xuống, chính phủ hoàng gia đã củng cố hệ thống phòng bệnh ở bến cảng, cho xây dựng trại cách li ven biển Lazaret d'Arenc. Một bức tường đôi cao 10 feet quét vôi trắng được dựng lên ở ven bờ để xà lan bốc dỡ hàng hóa, ngay sau khi tàu buôn đã được kiểm tra ở một hòn đảo ngoài khơi cảng Marseille, thủy thủ đoàn và hàng hóa cũng được kiểm tra tại đây.
C
ÁC NGHIÊN CỨU GẦN ĐÂY
Nạn nhân của trận dịch hạch ở Marseille, Pháp năm 1720-1721 trong các ngôi mộ tập thể.
Năm 1998, các học giả đến từ Đại học de la Méditerranée đã tiến hành khai quật một ngôi mộ tập thể của các nạn nhân dịch hạch. Đây là cơ hội để nghiên cứu hơn 200 bộ xương ở quận thứ hai của Marseille, được gọi là Monastery of the Observance. Ngoài các thí nghiệm trong phòng thí nghiệm hiện đại, các tài liệu hồ sơ cũng được nghiên cứu để xác định hoàn cảnh và thời gian sử dụng những ngôi mộ tập thể này. Sự tiếp cận đa chiều này đã tiết lộ sự thật chưa từng được biết đến về dịch bệnh năm 1722. Việc tái tạo hộp sọ của một cậu bé 15 tuổi, đã cung cấp bằng chứng về cuộc khám nghiệm tử thi đầu tiên trong lịch sử vào mùa xuân năm 1722. Các kỹ thuật giải phẫu được sử dụng đã được mô tả trong cuốn sách giải phẫu xuất bản năm 1708.
Nguồn:Wikipedia.Org | Dịch: Dr | BBcode: PhiếnTử | Website: Vn-Sharing.Net
Vui lòng ghi rõ link nguồn khi copy bài viết. Nếu phát hiện lỗi sai, thiếu sót trong bài dịch, xin vào topic hồi báo, góp ý.
Đánh dấu