[Katou Akira]

Tên: Hagane no Renkinjutsushi (prequel) + Gekijouban Hagane no Renkinjutsushi: Shambala o Yuku Mono (sequel)
Nguyên tác: Arakawa Hiromu
Kiểu: TV Series + Movie
Số tập: 51 (TV series) + 1 (Movie)
Năm: 2003-2004 (TV series) + 2005 (Movie)
Đạo diễn: Mizushima Seiji (FMA, Gundam 00,...)
Studio: Bones
Tags: action, adventure, angst, fantasy, magic, parallel universe, shounen, steampunk, violence,...
Nguồn: TV Series + Movie

A. Lời nói đầu

FMA là một manga mà mình từng thích ngày xưa và vài năm sau thì không còn thích mạnh (trước khi xem cái anime cũ này), bản chuyển thể lừng danh Fullmetal Alchemist Brotherhood của Bones hồi 2009 đc người người nhà nhà ca ngợi nhưng mình cũng không xem nó là 1 bản chuyển thể xuất sắc (tức là không thể overshadow được manga). Với những lý do như trên, lẽ ra mình phải check bản 2003 sớm, tuy nhiên vì một vài lý do mà delay cho đến tận bây giờ: thứ nhất là vì Bones thường làm mình thất vọng khi họ làm original anime, và nửa sau của FMA (2003) được chế hoàn toàn (mà người ta vẫn hay gọi là FMA orignal); thứ hai là vì cái original end của Bones bị phản đối khá nhiều (giờ nghĩ lại thì mình thấy thật đúng là chỉ nên tin vào bản thân chứ íu nên tin vào ai cả) và trong friendlist trước đó cũng chẳng ai xem & khen bản cũ nên mình cũng hơi bị thiếu động lực.

Cho đến tầm đầu 2015, khi mà bản remastered BD của FMA (2003) được release đầy đủ và đồng thời mình cũng trò chuyện với 1 số người đã xem bản cũ, họ đưa ra một số lý do rất thuyết phục và khiến mình có đủ động lực để bắt đầu xem FMA (2003), và hôm nay, khi vừa xem xong nó (cùng movie), mình cảm thấy rất hối tiếc vì đã không xem nó sớm hơn.

FMA (2003) là một anime dựa trên nền manga FMA của Arakawa Hiromu (chính xác là 7 vol đầu) và sau đó, nó đi theo 1 hướng hoàn toàn khác so với manga (và dĩ nhiên là so với cả FMAB). Vì thế những ai cho rằng FMA manga là một kiệt tác hoàn hảo, không có điểm yếu, không muốn thấy một cái end khác với happy end trong manga thì không nên xem bản 2003 này.

Review được viết dựa theo bản remastered BD 1080p (?) của philosophy raws mux cùng sub của AHQ. Những chỗ spoil lớn mình sẽ đặt trong thẻ spoil, những phần không đặt trong thẻ spoil tức là bạn có biết cũng sẽ không làm giảm đáng kể hứng thú khi xem. Bài review này sẽ có rất nhiều so sánh giữa bản 2003 và bản 2009 cũng như so với manga (bản movie 2011 chỉ là side story nên sẽ không được nhắc đến). Phong cách của mình là wall of text nên mong các bạn thông củm.

B. Phần chính

I. Hình ảnh

Có thể nói tại thời điểm ra mắt, có rất ít tv series có thể đọ lại FMA (2003) ở phần hình ảnh, kể cả so với những bộ hiện tại, phần art của FMA (2003) vẫn là đối thủ rất đáng sợ, thậm chí là so với FMAB (mình chỉ thấy FMA thua FMAB ở animation ở phần hình ảnh). Chỉ hơi tiếc là trong bản BD (à mà đó có phải là remastered BD không hay chỉ là upscale?) họ đã không sửa một số lỗi rất rõ ràng như là: vẽ tư thế đấm sai, chọn hình ảnh sai mốc thời gian (như lúc Ed lần đầu thấy gate of truth, hắn thấy cả những thứ chưa từng xảy ra). Và ở movie, mình chỉ không thích viêc dùng CG cho mấy bộ giáp + vài cỗ máy.

- Thiết kế nhân vật: trung thành với art của manga, độ chi tiết ổn, reaction trên khuôn mặt cũng ổn.
- Background: khá chi tiết, nhìn hơi tối (tối hơn FMAB) nhưng lại hợp không khí (TV Series), tuyệt vời (Movie)
- Hiệu ứng: khá tốt (TV Series), tuyệt vời (Movie)
- Animation: rất tốt (TV series), tuyệt vời (Movie)

II. Âm thanh

Seiyuu: tốt (TV series), cực kỳ tốt (Movie)
Sounds effect + OST: cực kỳ tốt
OP-ED: chỉ ở mức ổn

III. Nội dung, nhân vật và cách dẫn dắt

*Tóm tắt nội dung: 2 anh em Edward Elric và Alphonse Elric, vì muốn cứu mẹ mình sống lại, đã thực hiện chuyển hoá con người (phạm vào điều cấm kị trong giả kim thuật), người em trai (Alphonse) bị mất toàn bộ cơ thể, người anh (Edward) bị mất chân trái, Ed đã thực hiện chuyển hoá để đóng linh hồn Al vào một bộ giáp nên bị mất thêm cánh tay phải. Hai anh em về sau trở thành chó săn cho quân đội để có thể tìm hòn đá triết gia/hòn đá của hiền nhân/... vì họ nghĩ rằng thứ đó có thể giúp họ lấy lại cơ thể. Cuộc hành trình của 2 anh em bắt đầu.


FMA (2003) khởi động khá chậm giống như manga, và dù cho sau này có thay đổi cốt truyện thì nhịp độ phim vẫn luôn đc giữ vững, một điều mà mình cho là rất tích cực. Tuy nhiên các series ngày trước hay mắc "bệnh" chung đó là "thích" tạo ra filler, và dĩ nhiên đây là con dao 2 lưỡi May thay, FMA (2003) không có quá nhiều filler episodes tệ, trong toàn thể series mình chỉ thấy ep 4 (hoàn toàn có thể bỏ đi vì nó hoàn toàn không cần thiết) và ep 8 (có một số thứ cần thiết nhưng dùng đến cả một tập và bản thân tập này cũng không hay lắm) là chưa ổn. Còn lại thì không phàn nàn, có vài filler làm rất ngon (như ep 10, chuyện về phantom thief) và cũng có nhiều filler eps đóng vai trò quan trọng cho "phần chế" của Bones sau này.

Trong khi FMA (2003) chậm rãi tiến bước thì FMAB lại rush với tốc độ chóng mặt ở giai đoạn đầu, bỏ qua rất nhiều sự tương tác và phát triển giữa các nhân vật, đây là một trong những điểm yếu kém của FMAB so với FMA (2003) và với chính thứ mà nó trung thành, FMA manga (điều này cũng cũng có thể hiểu được vì chính Bones là studio đã thầu cả FMA (2003) và FMAB, họ không muốn mất quá nhiều thời gian vào những thứ họ đã từng làm).

Tầm từ tập 8 trở đi, FMA (2003) bắt đầu thay đổi tình tiết và thay một cách từ từ/dần dần, có vẻ như ý định chế cốt truyện của họ đã có ngay từ đầu chứ không phải là đợi đến lúc hết source rồi mới đùng một phát chế end. Tầm từ ep 32~34 trở đi, FMA (2003) thay đổi cốt truyện hoàn toàn so với manga (và dĩ nhiên là cả với FMAB).

Trong khi FMAB, bám sát manga, tập trung vào action, liên tục giới thiệu các nhân vật mới (ngầu/bảnh/bá đạo/...), mở rộng quy mô cốt truyện hơn và không đào đủ sâu vào dàn nhân vật thì FMA (2003) lại tập trung khai thác những thứ có sẵn, tận dụng nó để phát triển, để liên kết các tình tiết và các mối quan hệ. Nguồn gốc homunculus trong bản 2003 cũng khác, và cả trùm cuối cũng khác luôn.

Thậm chí là ở gần cuối, FMA (2003) còn lật lại vấn đề "trao đổi đồng giá" xem liệu nó có hoàn toàn đúng? Và họ còn nêu ra một ý khác về sự thật đằng sau cánh cổng sự thật (gate of truth) và giải thích theo một cách khá hợp lý (trong chính bản thân FMA 2003).

Một điểm cộng nữa cho FMA (2003) đồng thời cũng là điểm trừ cho FMAB đó là ở giai đoạn đầu, 2 bi kịch của 2 nhân vật có ảnh hưởng sâu sắc đến các nhân vật chính về sau được làm rất tốt trong FMA (2003), nhưng nó lại được làm rất vội vã trong FMAB.

Cuối cùng là về cái end của FMA (2003), rất nhiều người phàn nàn vì nó không phải là 1 cái happy end như manga (và FMAB). Có một số khúc mắc chưa được trả lời rõ ràng, tuy nhiên nó đã hint đủ nhiều để người xem có thể suy luận (theo hướng mà các bạn thích), và với cá nhân mình thì đây là một cái end rất đẹp.

Trong movie Shambala (sequel trực tiếp của FMA 2003), Bones đã trình bày một cái end khá rõ ràng nhưng mình lại thấy không hay bằng cái end của series, và bản thân cái movie này cũng không cần thiết cho lắm, nội dung cũng không hay mấy, nhưng nó không phải thảm hoạ, cũng không gây thất vọng quá nhiều. Xem xong movie nếu không thích thì có thể tự xem cái end của series là cái end sau cùng của FMA (bỏ luôn nội dung trong movie).

Những thay đổi/khác biệt trong FMA (2003) so với FMAB (và manga), cân nhắc trước khi đọc vì đây là spoil toàn bộ

*Chú thích: FMA (2003) sẽ viết tắt là O, FMA manga sẽ viết tắt là M, FMAB sẽ viết tắt là B. Các số đi sau các chữ cái viết tắt (nếu có) là đại diện cho số thứ tự tập phim

- O1 -> O3: arc lão mục sư lừa đảo ở Liore, O làm rất tốt, B thì rush.
- O4 là filler không cần thiết, hoàn toàn có thể skip (kể về bi kịch của 1 lão bạn của Hohenheim)
- O5: giống với chương mà anh em Ed-Al gặp tụi cướp tàu trong manga, ở đây là lần đầu họ gặp Maes Hughes và để lại cho Maes ấn tượng mạnh, phần này không có trong FMAB)
- O6: kỳ thi giả kim thuật sư quốc gia, B skip luôn phần này, đây là phần ra mắt của Ed với King Bradley, có build up thêm chút về mối quan hệ giữa 2 anh em và con gái của Shou Tucker)
- O7: bi kịch về cô con gái của Shou Tucker, O làm xuất sắc hơn B và thậm chí là hơn cả M.
- O8: filler về Barry the chopper, có thay đổi chút về lần gặp đầu tiên giữa Scar và Ed.
- O9: tương đương với M3, chuyện Ed lừa gã chủ cái mỏ nọ (biến đá thành vàng để lừa), trong B là một đoạn flashback. Trong O xuất hiện thêm Lyra, một nhân vật sẽ còn xuất hiện về sau.
- O10: phantom thief, filler hay nhất của bộ, tính giải trí cao
- O11+O12: chuyện về 2 kẻ mạo danh anh em Elric, 2 tên này có xuất hiện về sau, đóng góp vào cốt truyện của FMA (2003)
- O13 -> O32: vẫn có những sự kiện lớn của manga nhưng bắt đầu tay đổi dần dần, đặc biệt là arc ám sát Maes Hughes được chuyển thể xuất sắc.

spoil mạnh

- Thay đổi về nguồn gốc của Homunculus: Homunculus trong O chính là "sản phẩm" của quá trình chuyển hoá con người (chuyển hoá thất bại), chúng nó có thể có ký ức của người đã khuất thông qua ký ức người thực hiện chuyển hoá. Chúng ăn các "viên đá triết gia nhái" để có hình hài giống với người đã khuất, và số đá này cũng giúp chúng khôi phục. Chúng sẽ bị đơ / choáng hoàn toàn nếu như ở gần "phần còn sót lại của người đã khuất" (ví dụ như tro cốt, tóc,...). Homunculus không thể sử dụng giả kim thuật (trường hợp của Wrath là đặc biệt), chúng muốn trở thành con người, 7 homunculus phục tùng Dante vì kinh sợ khả năng của bà, một số thì cung phụng Dante hoàn toàn. Chúng tập trung lại thành thuộc hạ của Dante có lẽ cũng là muốn sống cho có cộng đồng.

- "Trao đổi đồng giá" không còn đúng hoàn toàn ở cuối O nữa, đằng sau cánh cổng sự thật không phải là god mà là đường đến 1 thế giới song song (thực ra là thế giới của chúng ta đang sống ). Thế giới này không tồn tại giả kim thuật (dĩ nhiên rồi =]]), những sinh mạng chết ở thế giới bên này sẽ là năng lượng cung cấp cho giả kim ở thế giới giả kim (có lẽ là thông qua cổng sự thật).

- 7 homunculus aka 7 deadly sins:
+ Lust: design giống M+B, được tạo ra khi anh trai của Scar chuyển hoá cô người yêu, homunculus được phát triển hay nhất, đóng vai trò rất quan trọng trong cốt truyện, hơn hẳn Lust trong M + B. Lust bị Wrath giết.
+ Gluttony: y chang trong M+B
+ Wrath: trong O, được tạo ra khi Izumi (sư phụ của Ed+Al) chuyển hoá đứa con chết vì bệnh của bà, bà dùng chính cái xác của đứa con để chuyển hoá chứ không dùng các nguyên liệu khác. Wrath sống ở bên kia cánh cửa, nhận được tay + chân của Ed (mất do chuyển hoá) nên có thể sử dụng được giả kim thuật. Design khác M+B.
+ Sloth: do Ed tạo ra khi chuyển hoá mẹ ruột, O xây dựng nhân vật này khá tốt. Design khác M+B. Sloth bị Ed chuyển hoá thành khí ethanol và tan vào không khí.
+ Greed: giống như trong M+B, không có nhiều đất diễn như trong M+B, xây dựng tạm ổn. Greed đấu trận cuối cùng (theo nguyện vọng hắn) và chết trong tay Ed.
+ Envy: là con trai của trùm cuối Dante với Hohenheim cách đây 400 năm, bị bệnh chết và đc Hohenheim chuyển hoá (dĩ nhiên là thất bại), rất căm thù Ed + Hohenheim. Design giống M+B.
+ Pride: tương đương với Wrath trong M+B, là King Bradley, không có nhiều đất diễn như trong M+B nhưng cũng để lại ấn tượng.

+ Scar: trong M+B thì còn sống đến hết nhưng trong O thì chết khi chuyển hoá một khu vực thành hòn đá triết gia (Kimbly cũng chết ở đây, hắn đặt bom vào người Al nhưng Scar chuyển hoá Al thành nơi đặt hòn đá triết gia để huỷ trái bom, sau khi chuyển hoá toàn khu vực, Al biến thành hòn đá triết gia). Trước đó anh đỡ đạn cho Lust (dù ko cần thiết =]]), lý do là vì cơ thể tự hành động vì Lust mang bóng hình người con gái anh yêu.

- Hohenheim: ít đất diễn hơn M+B, bị Dante đưa sang thế giới song song đằng sau cổng sự thật và tự nguyện hy sinh trong movie.

- Dante: giả kim thuật sư cực mạnh, ngang ngửa với Hohenheim, dùng hòn đá triết gia (mà bà từng cùng Hohenheim tạo ra) để chuyển linh hồn từ cơ thể này sang cơ thể khác để duy trì sự sống. Bà không thể tự tạo ra một hòn đá triết gia "xịn" nên phải nhờ Homunculus đi dụ kèo những kẻ khác. Dante định chui vào cơ thể Rose (cô gái ở arc Liore), bà thôi miên Rose, sau đó định để Gluttony ăn Al để hấp thụ hòn đá triết gia, nhưng rồi cuối cùng bà lại bị Gluttony ăn.

- Roy Mustang: là người giết cha mẹ Winry (chứ không phải là Scar như M+B), muốn lên làm thống đốc nhưng rồi cuối cùng quyết định tiêu diệt thống đốc King Bradley sau khi biết đc King là homunculus, bị mất một mắt sau trận chiến này. Có xuất hiện làm màu kha khá trong movie.

- Rose: nhân vật phụ trong M+B nhưng trong O lại là nhân vật đóng vai trò quan trọng, sau arc Liore, Rose xuất hiện lại cùng với Scar (trước đó, cô bị 1 quân nhân hiếp và có một đứa con). Cuối phim, cô về Resembool sống cùng Winry.

- Izumi: sư phụ của Al+Ed, có khá nhiều đất diễn, về sau, trong movie, bà chết vì vết thương từ lúc chuyển hoá đứa con

- Ed+Al: Ed quyết định tìm một con đường khác để đạt được mục đích lấy lại cơ thể cho Al (và cho chính mình), không muốn sử dụng hòn đá triết gia. Hai anh em xuất hiện ở chỗ Dante ở 2 tập cuối, sau khi Ed bị Envy giết, Al hy sinh để đưa Ed quay về, lúc chuyển hoá tiễn luôn Envy sang thế giới song song. Ed quay về và chuyển hoá đưa Al trở lại (Al mất toàn bộ ký ức từ sau sự kiện chuyển hoá mẹ ruột thất bại), Ed đến thế giới song song một lần nữa chứ không chết. Al tiếp tục luyện giả kim để tìm cách đưa Ed quay lại, Ed nghiên cứu khoa học ở thế giới song song (thế giới của chúng ta) để tìm đường về thế giới giả kim.

*Trong movie, Ed có cơ hội quay về nhưng anh đã không về, Al trốn sang thế giới bên kia cùng Ed. Trước đó Wrath hy sinh để tiễn Gluttony ra đi đồng thời giúp Al thực hiện mở cổng.

Nhìn tổng thể, FMA (2003) là một bộ được làm rất tốt mặc dù vẫn còn vài điểm yếu như có một số filler eps nhảm (dù ít nhưng không thể bỏ qua hoàn toàn được). Mặc dù cốt truyện được đầu tư cũng rất đàng hoàng nhưng có lẽ các nhà làm phim cũng đã không tính toán chu toàn, vẫn có một số tiểu tiết khá là siđa mà nếu để ý chút xíu là bạn có thể nhận ra. Ngoài ra thì nó còn xuất hiện overdramatic ở vài chỗ (mà hình như manga cũng có) Và tất nhiên là không thể kể đến những thời điểm chèn comedy/joke khá vô duyên (mặc dù về sau thì có khá hơn tý).

Bạn sẽ nhớ về FMA (2003) rất lâu tuy nhiên giá trị xem lại thì mình nghĩ là không cao lắm. Dù sao thì với mình, FMA (2003) sẽ luôn là một trong những bản chếchuyển thể hay nhất.

Điểm (tính cả movie)

- Hình ảnh: 9/10 cho TV series và 9.5/10 cho movie
- Âm thanh: 9/10 cho cả 2
- Nội dung: 9/10 cho TV series và 6/10 cho movie (TV series vẫn còn điểm yếu như đã nêu ở trên)
- Nhân vật: 9/10 (đôi lúc hơi... hoàn toàn có thể làm tốt hơn)
- Enjoyment: 8/10 (vì những lý do đã nêu ở trên)

Cách thể hiện chưa thật khéo léo nhưng bù lại bằng sự đột phá trong chuyển thể
OVERALL: 9/10 cho TV series và 7/10 cho movie (hạ manga + FMAB còn 7.5/10 vì không còn hay nữa )

[cranetsuru]

Tán thành tất cả ý kiến của ông nhưng về phần âm thanh thì khi xem cả 2 phần thì tui nhận thấy bộ Remake làm tốt hơn, có thể nói là hay hơn hẵn phần cũ. Một lý do mà nhiều người thấy bộ Remake hay hơn bộ cũ một phần cũng là do âm thanh được làm rất tốt. OP/ED phải nói là rất tuyệt so với bộ cũ.